Welkom bij het #SFYNkijkje! De blog waarin alle ins en outs van de SFYN Academie 2025 langskomen. Een uniek kijkje in het dagboek van een deelnemer: met welke blik bekijkt hij/zij/die de Academie? Welke vragen werden er beantwoord en welke bleven er juist hangen? Wat werd er verteld, waar gingen we op bezoek, en nog belangrijker, wat werd er gegeten?! Deze week is het tijd voor de vraag der vragen: wie is aan zet? Deelnemer Käthe neemt je mee in zijn zoektocht naar het antwoord op deze vraag.

Is je interesse gewekt voor de volgende editie van de Academie? Laat je gegevens achter op dit formulier, dan sturen we je een berichtje wanneer de aanmeldingen weer openen. Veel leesplezier!

‍

JOUW PLEK IN HET SYSTEEM

Tekst: Käthe Ploeger

Beeld: Peter de Klerk

‍

We zijn als maatschappij onze voedselvaardigheid kwijt, vertelt Karel van der Velden in het kantoortje van Nijsen Company. Voedselvaardigheid volgens hem: weten waar je voedsel vandaan komt, zodat je weloverwogen keuzes kan maken. En niet alleen de consument moet voedselvaardiger worden, ook de producent! Daarom is Karel zo blij dat wij als diverse groep jongeren ons hiervoor inzetten. In het warme, zoet geurende kantoortje nemen we gretig Karel's missie over, want dit is precies waarvoor veel van ons de academie zijn gestart, waaronder ikzelf.

Het is vandaag de laatste themadag van de SFYN academie 2025. We duiken nog één dag met deze fantastische groep in het voedselsysteem, net als altijd bewapend met een gezonde hoeveelheid vragen en enthousiasme. Ik heb er ontzettend veel zin in, maar voel ook wel weemoed. Wat moet ik toch met al die vrije weekenden na de zomer als we niet meer met elkaar van de ene boer naar de volgende producent carpoolen? Gelukkig is het nog niet zover! Vandaag zakken we af naar de zuidelijke provincies Limburg en Brabant, waar we proberen te beantwoorden wat onze plek in het systeem is en wordt. A call to action! Ik denk dat Karel het voor ons allemaal goed heeft samengevat, maar nu de vraag: hoe dan? Waar draag ik mijn steentje bij? 

We worden in de vroege morgen verwelkomd bij Nijsen Company, de eerste Nederlandse veevoerproducent die reststromen verwaardde in de vorm van koeienbrokken en kippenkorrels. Na Karels vogelvlucht door het gehele voedselsysteem en de problemen die daarbij komen kijken, krijgen we een rondleiding door de fabriek. Een kleine dertig in neongele hesjes gestoken SFYNers hobbelen geïntrigeerd achter Karel aan. We waren voorbereid op het beeld van bakken vol suikerwerk en afgekeurde tarweproducten uit de documentaire van Kadir van Lohuizen, maar toch voelt het reststromenprobleem nog veel groter en ingewikkelder als je tussen de honderden kubieke meters afgedankt voedsel staat. Daardoor blijft de rest van de dag een hardnekkige vraag hangen. Nijsen verwaardt tonnen eten dat anders afval was geweest, maar precies daardoor is het afval nu meer waard geworden. Ligt het voedselverspillingsprobleem dan bij de Nijsens van deze wereld die oplossingen bieden, of bij de producenten die reststromen veroorzaken? Of ligt de oorzaak nóg dieper, bij het systeem zelf? Het voelt krom dat we nog nooit zo voedselzeker zijn geweest in Nederland, maar dat we daardoor wel onze voedselvaardigheid hebben ingeleverd. Hoe gaan we om met dit volgende probleem? Ik probeer een antwoord te formuleren op deze vragen, en vooral waar mijn bijdrage ligt, maar ik kom er nog niet helemaal uit. Gelukkig sluit het programma hier perfect op aan: Marieke Creemers neemt ons met zorg mee in het volgende programmaonderdeel. 

Op een super inspirerende locatie, namelijk een paprikakas omgebouwd tot bloeiende volkstuin (D'n Haof), begeleidt Marieke ons door het transitiemodel. Iedere systeemverandering gaat met horten en stoten, waarin iedereen zijn eigen rol heeft. In die transitie zijn er heel wat reflectievragen te beantwoorden: Waar stond je toen je aan de academie begon in januari? Waar sta je nu? En waar wil je over zes maanden staan? Maar vooral, welke acties zijn hieraan verbonden? Hoewel mijn rol als antropoloog in mijn afstudeeronderzoek de laatste maanden niet veranderd is, heeft Marieke me wel geholpen te visualiseren waar ik heen wil. En het mooie is, ik weet nu precies met wie ik die taken kan oppakken! Hoewel het in feite maar een korte oefening was met een fractie van de samenleving, voel ik de hoop en strijdbaarheid door mijn lichaam stromen. Als deze academiegroep de samenleving zou representeren, hebben we voor iedere rol een toffe peer klaarstaan om de transitie naar een beter voedselsysteem te bewerkstelligen. Dat biedt toch hoop?

Met die energie stappen we in de auto naar Landgoed de Groene Kamer, waar Slow Food professional Nicole Berkelmans ons met open armen verwelkomt op de nieuwe Lenteland boerderij. Hier zien we de transitie meteen in praktijk! Eigenlijk is niets aan de boerderij écht af, maar Nicole kon het niet laten om ons hier toch te verwelkomen. En wat maakt het ook uit. Als de tentjes voor vanavond zijn opgezet en de grootse dromen voor de Groene Kamer met veel liefde zijn uitgelegd, nemen Bor Romers (Pluk Proef Praat) en Jolien Slegers ons mee op reis van bodem tot buik. Bor neemt de groep eerst mee op wildplukwandeling over het landgoed. Daarna spijkert diëtiste Jolien en onze kennis bij over de spijsvertering als tweede brein tijdens het koken met de versgeplukte bloemen en kruiden. Zo zetten we weer een stapje richting betere voedselvaardigheid met elkaar! 

Dat was het dan. De laatste themadag van de SFYN academie 2025 zit erop. Maar niet zonder ons met een nieuwe lading vragen en antwoorden naar huis te sturen. We sluiten de avond af rond een kampvuur waar we kletsen, zingen, lachen en schuurdeuren verbranden (ja echt). En terwijl de vonken de lucht in schieten, nemen we ook afscheid van Maria, Sterre en Guusje op hun laatste academiedag. Wat een waardevolle reis hebben jullie ons bezorgd! Dikke shoutout naar jullie, en heel veel succes en geluk aan het nieuwe team met Vincent en Saskia gewenst. De themadagen mogen dan voorbij zijn, maar het netwerk, de inspiratie en de vragen die we meenemen blijven in beweging. Tot snel bij de volgende stap in het systeem!